Τα οξύμετρα, ένα χρήσιμο εργαλείο εδώ και 50 χρόνια για συγκεκριμένους ασθενείς, έγιναν αρκετά δημοφιλή την περίοδο της πανδημίας, μετά από συστάσεις ειδικών για την παρακολούθηση των επιπέδων οξυγόνου στο αίμα.
Πρόκειται για μικρές και οικονομικές ιατρικές συσκευές, οι οποίες μετρούν σε ποσοστό επί τοις εκατό τον κορεσμό του οξυγόνου στο αίμα, ενώ συχνά -στην περίπτωση των παλμικών οξύμετρων- δίνουν αποτελέσματα και για τους καρδιακούς παλμούς. Λειτουργούν φωτίζοντας το σημείο της μέτρησης και υπολογίζοντας έτσι πόσο φως απορροφάται από το αίμα. Κυκλοφορούν σε διάφορα είδη, με τα πιο γνωστά να είναι τα παλμικά οξύμετρα δαχτύλου ή καρπού ή αυτιού, ενώ διατίθενται και ειδικά οξύμετρα για παιδιά έως και 9 ετών.
Σε ποιους ασθενείς είναι απαραίτητα;
Τα οξύμετρα είναι ιδιαίτερα ωφέλιμα σε ασθενείς με αναπνευστικά προβλήματα (άσθμα, ΧΑΠ) ή παθήσεις από το καρδιαγγειακό σύστημα. Η πληροφόρηση που παρέχουν δίνει τη δυνατότητα να εντοπιστεί έγκαιρα τυχόν ελλιπή οξυγόνωση και να διερευνηθεί περαιτέρω.
Στους ασθενείς με Covid-19 συνιστάται η συχνή χρήση των οξύμετρων, καθώς υπάρχει η περίπτωση της σιωπηλής υποξίας (που δεν γίνεται αισθητή στους ασθενείς), ενώ έχει συμβεί πάσχοντες να αντισταθμίζουν τη δύσπνοια με γρηγορότερη και βαθύτερη αναπνοή, χωρίς να το συνειδητοποιούν. Αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό και για τους παιδιατρικούς ασθενείς, οι οποίοι ενδέχεται να μην μπορούν να περιγράψουν τα συμπτώματά τους.
Η ιδανική μέτρηση για μεγαλύτερη ακρίβεια
Η πλειονότητα των οξυμέτρων που κυκλοφορούν στην αγορά, εφόσον είναι πιστοποιημένα, υπόσχονται υψηλή ακρίβεια, εφόσον τηρούνται οι οδηγίες χρήσης. Ο φαρμακοποιός μπορεί να συμβουλέψει τα εξής:
- Το δάχτυλο πρέπει να τοποθετηθεί ακριβώς στη θέση που προορίζεται από τη συσκευή και να μην είναι πολύ χαλαρό αλλά ούτε και σφιγμένο.
- Θεωρητικά μπορεί να χρησιμοποιηθεί οποιοδήποτε δάχτυλο, αλλά προτιμάται ο δείκτης και ο μέσος.
- Τα χέρια πρέπει να είναι καθαρά και να αφαιρούνται τυχόν βερνίκι ή χένα, καθώς και τα τεχνητά νύχια
- Ο χρήστης πρέπει να μείνει ακίνητος καθ’ όλη τη διάρκεια της μέτρησης.
- Να αποφεύγεται η μέτρηση υπό έντονο φως ή ηλιοφάνεια για να μην επηρεαστεί ο υπέρυθρος αισθητήρας της συσκευής.
Οι καλές και οι ανησυχητικές μετρήσεις
Τα φυσιολογικά επίπεδα οξυγόνου στο αίμα είναι περίπου στο 97% (από το 94% έως το 100%), ποσοστά που ισχύουν και για τα παιδιά. Σύμφωνα με τους SOS Γιατρούς, όταν αυτά πέσουν κάτω από 94%, υπάρχει ανησυχία για υποοξυγόνωση του οργανισμού, ενώ όταν πέσουν κάτω από 92% πρόκειται για υποξία, μια παθολογική κατάσταση, στην οποία το σώμα στερείται της απαραίτητης οξυγόνωσης προκαλώντας πονοκέφαλο, ζαλάδα, αίσθημα κούρασης, σύγχυση, λήθαργο ή άλλες σοβαρότερες διαταραχές. Στην περίπτωση που το οξυγόνο πέσει κάτω από το 80%, αυξάνεται ο κίνδυνος για βλάβη σε ζωτικά όργανα, κώμα ή και θάνατο.
ΣΗΜΕΙΑ ΠΡΟΣΟΧΗΣ ΜΕ ΤΗ ΧΡΗΣΗ ΤΩΝ ΟΞΥΜΕΤΡΩΝ:
Η Αμερικανική Πνευμονολογική Εταιρεία επισημαίνει ότι ανακριβή ή ασυνεπή αποτελέσματα μπορεί να οφείλονται και σε παράγοντες όπως:
- η κακή κυκλοφορία του αίματος
- η θερμοκρασία του δέρματος
- η πολύ σκούρα απόχρωση του δέρματος
- το πολύ σκληρό δέρμα
- η χρήση καπνού.
Γι’ αυτό το λόγο συνιστά οι ασθενείς πάντα να συμβουλεύονται το γιατρό τους και η κατάστασή τους να εκτιμάται από τη συνολική κλινική εικόνα και όχι αποκλειστικά από τις ενδείξεις του οξύμετρου.
Πηγές: SOS Γιατροί, American Lung Association, NHS